Volledig Energie Neutrale Wijk
Gemeentes
Veel gemeentes hebben zichzelf hoge ambities gesteld om CO
Lovenswaardig, maar hoe is dat uit te voeren?
Gaan hele wijken op gemeentekosten extra isolatie krijgen?
Gaan de gemeentes eigen elektrische auto’s promoten?
Komen op alle daken zonnepanelen of kleine windmolens?
Wat aan al deze oplossingen vooraf gaat is de vraag of er eigenlijk wel voldoende budget gereserveerd om deze ambities geloofwaardig vorm te kunnen geven.
Is dat zo?
In de meeste gevallen niet. Dan hadden we er namelijk nu al heel veel van gezien.
Daarmee ontstaat er een grote kans dat het beeld van een hard roepende maar weinig presterende overheid keurig zelf vormgegeven wordt door … diezelfde overheid.
Kan het eigenlijk wel, CO
Jazeker, maar als dat zomaar zonder na te denken te hooi en te gras vormgeven wordt is het extreem duur en heeft het ook nog eens erg weinig resultaat.
Geld van een overheid is door ons allemaal bijeengebracht. Dat verplicht een overheid bij de uitvoering van beleid dat zo efficient mogelijk, rationeel en zakelijk te oen. Daarnaast is het verstandig om voor de uitvoering van ambities -wellicht eerdere verkiezingsbeloftes- maximaal draagvlak te zoeken.
Voor de ambitie CO
Kan energieneutraal op een mooie manier?
Door zorgvuldig te kiezen kan heel veel èn zeer verantwoord en met een groot draagvlak.
Bewoners
Volledig kiezen voor duurzaam opgewekte stroom?
Samen met de andere bewoners de eigen energiekeuzes beheren?
Sterker nog, samen eigenaar van de opwekking en de kabels?
Daarmee nog goedkoper uit zijn dan met een contract bij een bestaande electriciteitsmaatschappij?
Is er een situatie te bedenken waarin dat kan?
Ja, waar zoiets zonder meer kan is de volgende situatie:
een nieuwbouwopgave
Bij een nieuwbouwlocatie vanaf zo’n 800 woningen kan de locatie volledig en rendabel van duurzaam opgewekte energie worden voorzien.
Voorbeeld nieuwbouwlocatie 2000 woningen
Een voorbeeld om de mogelijkheden te laten zien voor 2000 woningen. Dit is een ideale grootte om van schaalvoordelen gebruik te kunnen maken. Groter en kleiner kan ook, maar het optimum ligt zo rond de 2000 woningen.
Een grote windmolen van 3MW kan 2000 woningen van stroom voorzien.*
Zo’n molen gaat 15 jaar mee, met garantie van de fabriek.
Geplaatst en wel kost zo’n molen 5 miljoen Euro.
| * Uiteraard levert een molen geen stroom als het niet waait en is er een overschot als het hard waait, maar per jaar levert de molen evenveel elektriciteit als 2000 gemiddelde huishoudens gebruiken. |
5 miljoen / 2000 huishoudens = €2500 investering per huishouden.
De molen gaat 15 jaar mee, per jaar kost het dus €2500 / 15 jaar = €167 per huishouden.
Als een rente van 5% op de investering wordt meegenomen kost de molen per huishouden ongeveer €240 per jaar.
Op dit moment betaalt een huishouden ongeveer €660 per jaar voor elektriciteit.
Daar zitten ook de kosten in om de stroom van de centrale naar de woning te krijgen.
Dat netwerk zullen de bewoners als ze zelf eigenaar worden, zelf moeten laten aanleggen en betalen. En daarnaast een partij zoeken die dat voor ze onderhoud. Binnen het verschil van €500 per jaar ten opzichte van een 'normaal' stroomcontract kan dat prima, je houdt zelfs nog steeds over.
Natuurlijk gaan 2000 bewoners van een nieuwbouw locatie dat niet even met zijn allen regelen. Dat gaat niet en dat is onmogelijk.
Het kan echter wel georganiseerd worden door de gemeente in samenwerking met de woningontwikkelaars. En die daarmeede nieuwe bewoners de gelegenheid geven hun aandeel in hun energiemaatschappij met de woning erbij te kopen.
Maar waarom zou je als bewoner eigenaar willen worden van een duurzame energiebron?
De argumenten zijn gemakkelijk te geven.
Al 10 jaar lang stijgen de energiekosten van een huishouden minstens zo'n 5% boven inflatie per jaar. Van 2000 tot 2008 was dat zelfs bijna 8%.
Deze gegevens zijn op de site van ECN beschikbaar die dit voor de rijksoverheid bijhoudt.
Zelf opgewekte duurzame energie heeft geen last van prijsstijging van de grondstoffen: wind zon en aardwarmte worden niet duurder.
Daarnaast is de trend in Duitsland dat woningen die toegerust en ontwerpen zijn voor op het gebruik van duurzame energie een hogere waardestijging laten zien dan een gemiddelde woning. Uiteraard is dat geen garantie voor hoe de woningmarkt zich in Nederland gaat gedragen, maar het is wel een indicatie, in Duitsland worden met consequente regelgeving energiemaatregelen sterk gestimuleerd.
Aangenomen dat de investering in de duurzame opwekking zich binnen een reele termijn terugverdient, dan is de winst daarna voor de eigenaren: de bewoners. En als de gemeente participeert: ook de gemeente.
Dat is toch een ander verhaal dan een overheid die veel geld in maatregelen stopt waarvan het rendement, zowel financieel als in uitwerking zeer beperkt is.
Echt spannend wordt het als de bewoners gezamenlijk eigenaar worden van de energie opwekking èn distributie binnen de wijk (de kabels). Er is dan slechts één aansluiting naar buiten nodig, voor het leveren van overtollige stroom aan het nationale net of het inkopen van stroom als er te weinig zelf geproduceerd wordt.
Over alle stroom die intern opgewekt en gebruikt wordt hoeft er dan, zoals het er nu naar uitziet, geen energiebelasting te worden betaald.
Als dit niet geblokkeerd wordt dan is er om de exploitatie van de eigen duurzame energieopwekking rond te krijgengeen enkele subsidie nodig. En dat met tarieven die lager kunnen zijn dan van de bestaande leveranciers.
Behalve windenergie zijn ook het gebruik van zonnepanelen of geothermie opties.
Zonnepanelen zijn nu echter nog relatief duur en voor geothermie is een vrij grote nieuwbouwlocatie nodig om de investering te laten renderen. Het blijven echter allebei opties waarvan verwacht mag worden dat ze over niet te lange tijd haalbaar zijn.
Met name diepe geothermie heeft een groot voordeel boven wind- of zonne-energie: het is er altijd, dag en nacht en met of zonder wind en het levert zowel stroom als verwarming voor de woningen. Er dan zelfs geen aansluiting meer nodig op het bestaande energienet. En dat bespaart ook weer kosten.
- Geen energieprijsstijging, wind zon en aardwarmte wordt niet duurder.
- winst is van de eigenaren: de bewoners, wellicht samen met de gemeente.
- Een particulier samenwerkingsverband op zo'n grote schaal is nog nooit gerealiseerd in Nederland. Bestaande energiebedrijven zullen niet blij zijn en zeker tegenwerken.
- er moet veel geregeld worden: er moet een bedrijf worden gezocht om de elektriciteitsrekeningen te versturen (maar die bestaan al voor bedrijventerreinen!), om het systeem te onderhouden, er moeten passende verzekeringen worden afgesloten, er moeten co-financiers worden gevonden en de gemeente en woningontwikkelaars moeten het echt willen.
- er moet heel veel worden uitgezocht en veel juridisch werk worden verricht.
- Een uniek project waar bewoners, ontwikkelaars en gemeente niet alleen trots op kunnen zijn maar ook gezamenlijk de vruchten van blijven plukken.
Inrichting van de organisatie
Er moet veel geregeld worden om een eigen energieorganisatie mogelijk te maken en dat moet gebeuren voordat er maar een paal de grond in gaat.
Hieronder staat een organisatieschema gebaseerd op een veelkomende projectorganisatievorm voor een nieuwbouwlocatie, waarin gemeente en woningbouwontwikkelaars een Gemeenschappelijk Exploitatie Maatschappij (GEM) hebben opgericht.
Het is een illustratie van waar allemaal aan gedacht moet worden.
Een en ander is echter per situatie afhankelijk van grondbezit en gekozen samenwerkingsvorm tussen gemeente en woningontwikkelaars.
Om alle voorbereidingen op tijd af te kunnen hebben moet er tijdig een projectteam worden opgetuigd met mensen met uiteenlopende specialismen en achtergronden. Technisch inhoudelijke, financiële, gemeentelijke en ontwikkelervaring moeten bij elkaar worden gebracht.
Desda heeft een ruim netwerk met deskundigen in alle noodzakelijke disciplines om daarmee samen met betrokkenen, in een team, binnen een jaar, de contouren van een groot gemeentelijk/privaat energienetwerk voor een echt geïnteresseerde gemeente vorm te geven.
terug/return
